Dom Gmina Štiavnička

Gmina Štiavnička

Obszar, na którym leży dzisiejsza Štiavnička był osiedlony już w czasach prehistorycznych. Świadczą o tym znaleziska archeologiczne z szerokiej okolicy — Ludrovskej Pancovej i Szczawnickiego Lucznego Grzybu (štiavnického Lúčneho hríbu). Już w IX wieku istniało  tutaj na Lúčnom hríbe słowiańskie osiedle, udokumentowane przez znaleziska ceramiczne z tej epoki.

W średniowieczu w czasie Austro-Węgier był obszar dzisiejszej  Štiavničky częścią królewskiego majątku Szczawnicy (Štiavnice), na którym musiała istnieć starsza wioska o tej samej nazwie. O jej istnieniu świadczy także architektura pobliskiego kolonizacyjnego Kościoła Wszystkich Świętych w Ludrowej na Kute (Ludrovej na Kúte), którego najstarsze części pochodzą minimalnie z końca XIII wieku. Kościół służył dla wszystkich, dzisiaj– z wyjątkiem Liptowskiej Szczawnicy (Liptovskej Štiavnice) – już nieistniejącym osiedlam.

W 1300 roku  Andrzej III. podarował część królewskiego majątku Szczawnica (Štiavnica), który był wtedy uprawianą oraz wykorzystywaną krainą do celów gospodarczych, Pawłowi Madaczowi (Pavol Madač) – synowi – założycielowi osiedla Czerin (Čerín).

W 1380 roku król Ludwik I. Wielki ponownie potwierdził starszą własność pierwotnego majątku królewskiego w Štiavnici, Stefanowi, synowi Jana ze Štiavnicy. Można więc zakładać, że majątek ten należał do przodków Stefana – Janowi i Piotrowi już w I połowie XIV wieku. Jan ze Szczawnicy, którego dziadkiem był Rudolf (Rudlinus), właściciel bliskiej Ludrovej, jest uważany za bezpośredniego poprzednika rodzin ziemiańskich Tholtowców i  Szczawniczkowców. Ci łączą się bezpośrednio z historią Szczawnicy a także o nieco młodszą Szczawniczką, która jako czysto ziemiańska wioska powstała gdzieś pod koniec XIV lub początkiem XV wieku.

Pierwsza wzmianka o Szczawniczce pochodzi z 1477 roku, wtedy już istniała jako małe osiedle zamieszkiwane wyłącznie przez szlachtę. W latach 30.-50. XVI wieku majątek w Szczawnicy i w Szczawniczce stopniowo zdobywał  turczański szlachcic Juraj Rakowski, później podżupan Liptowskiej stolicy i założyciel liptowskiej gałęzi rodu Rakowskich. Majątek uzyskał po wymierającej rodzinie Szczawnickich (Štiavnických) za swoje usługi Królowi Ferdynandowi I. Habsburgowi w jego walce o moc z Janem Zapolskim (Jánom Zápoľským). We wskazanym okresie w XVI wieku Szczawniczkę zamieszkiwali wyłącznie ziemianie zamieszkujący dwie kurie tholtowskie i szczawniczkowskie. Nie mieszkali tutaj żadni poddani  (około 1580 roku). Czyli o niecałe świerć wieku poźniej, w 1600 roku mieszkały tutaj w cterech kuriach tylko ziemiańskie rodziny. Jeszcze w 1818 roku było tutaj 35 zemiańskich posesji liczących ponad 150 mieszkańców. Osiedle przez całe wieki należało do rodziny Szczawnickich, Tholtowców a od XVI wieku także do rodziny Rakowskowców. Obywatelstwo nieszlacheckie pojawiało się w Szczawniczce tylko stopniowo, osiedle tworzyło razem z Wielką Szczawnicą (Veľkou Štiavnicou) i Zemianskou Ludrovou jedną całość administracyjną. Połączenie to przerwało aż do 1849 roku, kiedy odłączyła się Zemianska Ludrová.

Štiavnička została samodzielną miejscowością aż w 1888 roku. Jej obywatele zajmowali się przeważnie rolnictwem, w gminie powstała wielka posiadłość ziemiańska rodziny Rakowskich – jej siedziba – w zamku z lat 40. XIX wieku. Na początku nowej Republiki Czechosłowackiej, przed przeprowadzeniem pierwszej reformy rolnej, był wielki majątek ziemiański czołowego habsburskiego legitymisty, polityka Austro-Węgier Stefana Rakowskiego trzecim największym w Liptowie. Według zapisów katastralnych majątek posiadał 225 mórg powierzchni ziemi uprawnych, 27 mórg łąk i pastwisk oraz 3 morgi ziemi nieurodzajnej. W związku z podziałem wielkiej posiadłości ziemiańskiej w połowie 20. lat XX wieku powstała bardzo napięta sytuacja pomiędzy obywatelami miejscowymi Stefanem i Egonem Rakowskimi, którzy za pomocą środków prawnych orza przy użyciu mocy starali się zabronić by doszło do podziału ziemi.

Kościelnoprawnie zostali obywatele Szczawniczki połączeni z już wspominanym Kościołem Wszystkich Świętych na Kute, w 1812 roku w związku z budową nowego Kościoła Wszystkich Świętych na Strani we Villa Ludrovej powstała nowa parafia rzymskokatolicka, która połączyła mieszkańców Ludrovej i obu Szczawnic. Obywatele kościoła Ewangelicko-Augsburskiego po wydaniu patentu tolerancyjnego przez cesarza austriackiego Józefa II w 1781 roku należeli do kongregacji kościoła w Wielkiej Paludzy (Veľkej Paludzi). Po 1873 roku należeli do kongregacji kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rużomberku.

Kościół Wszystkich Świętych w Ludrovej na Kute znajdował się pierwotnie w katastrze miasta, obywatele kościoła należeli do miasta.

Patronami kościoła średniowiecznego byli  Tholtowcy (w 1447 roku uzyskali od papieża pozwolenie na budowę kaplicy w Szczawnicy) i Rakowskowcy. Patronem nowego Kościoła Wszystkich Świętych na Strani zostało miasto Rużomberek.Między wspominanymi rodzinami i miastem powstały liczne spory o patronat.

Dzieci ze Szczawniczki najpierw odwiedzały szkołę w wielkiej Szczawnicy, która istniała już na początku XVII wieku. Do 1905-1907 roku działała jako rzymskokatolicka szkoła ludowa, później została ona państwowa, ponieważ w miejscowościach żyłi obywatele różnych wyznań. Od 31.8.1947 istniała w Szczawniczce jedna klasa państwowej szkoły podstawowej mieszcząca się w budynku zamku Egona Rakowskiego. Po 1974 roku pomieszczenia te wykorzystywano dla potrzeb przedszkola.

W lutym 1948 r. zostało założone w pomieszczeniach byłej szkoły na Majeru MKN. W pomieszczeniach tych pracowali pracownicy aż do 1970 roku, gdy został zbudowany budynek szkoły, przedszkola i komitetu narodowego. W 1978 roku rozpoczęto budowę budynku domu kulturalnego, w którym zostały zbudowane także biura KN. Budynek służący do licznych celów został otwarty 29.11.1980. Po 1989 roku powstała gmina Szczawniczka jako osoba prawnicza, której siedzibą jest Urząd Gminy w Szczawniczce.

Galeria

Opisz swoje doświadczenie

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA i Google.
Polityka prywatnościWarunki usługi

Wydarzenia w pobliżu:

Wszystkie wydarzenia

Liptov planner